علائم و درمان افسردگی سگ ها
سگ ها یکی از محبوب ترین حیوانات خانگی محسوب می شوند و در بسیاری از کشورها بیشتر درصد حیوانات نگه داری شده توسط انسان ها را به خود اختصاص می دهند. بسیاری از ما آوازه احساسات عمیق و محبت زیاد سگ ها را شنیده ایم و می دانیم که تا حدی تجربه احساسات و عواطف آن ها شبیه به ما انسان ها است. سگ ها مانند ما به اطرافیان خود علاقه مند می شوند، خوشحال و هیجان زده می شوند، می ترسند و حتی غمگین می شوند. بررسی احساسات مثل شادی، ترس و همچنین افسردگی سگ ها، موضوع مورد علاقه بسیاری از رفتارشناسان حیوانات است.
آیا سگ ها افسرده می شوند؟
افسردگی یک اختلال خلقی است که با غم و اندوه همراه شده و مثل تجربه های عاطفی دیگر می تواند بین انسان ها و سگ ها مشترک باشد. افسردگی در سگ ها، یکی از مواردی است که شاید تا چندین سال پیش چندان جدی گرفته نمیشد، اما امروزه می دانیم که باید به آن بیشتر توجه کنیم. محققان در پژوهش های گسترده ای در تلاش هستند که بفهمند افسردگی در سگ ها و انسان ها چه شباهت ها و تفاوت هایی دارد. ممکن است تجربه بالینی ما و سگ ها در افسردگی متفاوت باشد و چون این حیوانات نمی توانند شرح حالی از خود به ما بگویند، تنها می توانیم به نتایج برخی آزمایش ها بسنده کنیم.
در آزمایش های MRI که فعالیت مغزی سگ ها را بررسی کرده، محققان مشاهده کرده اند که الگوی فعالیت قسمت های مختلف مغز در سگ ها و انسان های افسرده، شباهت زیادی به هم دارد. از طرف دیگر با تکیه بر نتایج معاینات و گزارش والدین سگ ها، می توانیم بگوییم که افسردگی در سگ ها هم با تجربه خلق پایین، غم و رخوت همراه است. در ادامه در مورد دلایل بروز افسردگی در این حیوانات، علائم و راه های درمان آن صحبت می کنیم.
علائم افسردگی در سگ ها
همان طور که گفته شد، سگ ها نمی توانند ما را در جریان علائم و احساساتی که تجربه می کنند قرار دهند؛ پس به عهده ما است که به رفتار و حالات سگ دقت کنیم تا بتوانیم تغییرات آن را شناسایی کنیم. به گفته جان سیریباسی، دامپزشک و رئیس سابق انجمن رفتارشناسی حیوانات در آمریکا، علائم افسردگی در سگ ها می تواند به تجربه انسان های مبتلا به این مشکل شباهت زیادی داشته باشد. برخی از نشانه های افسردگی سگ که می تواند برای ما به عنوان زنگ خطر محسوب شود را می توان به صورت زیر عنوان کرد:
- کاهش فعالیت بدنی و افزایش زمان خواب
سگها حیوانات پر جنب و جوشی هستند و فعالیت بدنی روزانه، یکی از مهم ترین مواردی است که باید در مورد آن ها در نظر گرفت. اما سگ هایی که دچار افسردگی می شوند، معمولا تمایل خود به بازیگوشی، گردش، جست و خیز و فعالیت را از دست می دهند. از طرف دیگر، معمولا زمان خواب این سگ ها افزایش پیدا می کند و ترجیح می دهند ساعات بیشتری را نسبت به حالت طبیعی در خواب بگذرانند.
- انزوا و پنهان شدن
یکی از خصوصیات بارز سگ ها، اجتماعی بودن آن ها است؛ این ویژگی به قدری در آن ها پر رنگ است که برای بهبود حال انسان هایی که به اختلالات خلقی دچار هستند یا در برقراری ارتباطات اجتماعی مشکل دارند، توصیه می شود از همراهی سگ ها استفاده کنند. اما سگ هایی که به افسردگی مبتلا هستند تمایلی به ارتباط برقرار کردن نشان نمی دهند و حتی با والدین و اطرافیان خود هم ارتباط کمتری برقرار می کنند. در این دوران، آن ها ترجیح می دهند زمان بیشتری را به تنهایی بگذرانند و همین موضوع باعث می شود در فضاهایی مانند زیر تخت و مبل یا داخل کمدها پنهان شوند تا کمتر در معرض دید سایرین قرار بگیرند.
- تغییر اشتها
تغییر در میزان و الگوی غذایی سگ ها هم از جمله مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد. بسیاری از سگ ها در اثر افسردگی دچار کاهش اشتها می شوند و علاقه خود به غذا خوردن را از دست می دهند. البته برای درصد کمی از سگ ها ممکن است این تغییر، حالت عکس داشته باشد و تمایل بیشتری به غذا خوردن پیدا کنند.
- تغییر صدا و افزایش رفتارهای مخرب
افسردگی می تواند رفتارهای صوتی سگ ها را هم تحت تاثیر قرار دهد. این حیوانات در زمان افسردگی ممکن است بیشتر از همیشه پارس کنند یا صداهایی مانند زوزه و ناله تولید کنند. از طرف دیگر در بسیاری از سگ ها، در زمان افسردگی، رفتارهای مخرب افزایش پیدا می کند. آن ها ممکن است پرخاشگرتر از همیشه شوند و نسبت به محرک های طبیعی، واکنش بیش از حدی از خود نشان دهند. هم چنین ممکن است در جایی غیر از مکان مشخص شده، دستشویی کرده و وسایل خانه را تخریب کنند.
دلایل افسردگی سگ ها
موارد مختلفی می تواند به افسردگی در سگ ها منجر شود. در صورت مواجهه با این موضوع باید تغییراتی که در زندگی سگ اتفاق افتاده را مورد بررسی قرار دهیم. موارد زیر از جمله دلایلی هستند که می توانند باعث افسردگی در سگ ها شوند:
- از دست دادن حیوان همراه یا والدین
یکی از مهم ترین دلایلی که می تواند باعث افسردگی در سگ ها شود، از دست دادن حیوان خانگی دیگر یا یکی از افراد خانواده است. تجربه ها و تحقیقات نشان می دهد که سگ ها در این شرایط یک دوران سوگواری را تجربه می کنند. مانند انسان ها، برخی سگ ها، سریع تر با دوران سوگواری کنار می آیند و بعضی از آن ها به زمان بیشتری نیاز دارند. مثلا سگی به نام بادا، در سال 2002، سگ همراه خود را از دست داد و بعد طی کردن دورانی از تجربه غم و افسردگی توانست حال بهتری پیدا کند. اما در سال 2007 و در شرایط مشابه، سگی به نام تراس ابتدا شوکه شد، پس از آن دیگر فعالیت بدنی نداشت، غذا و آب نمی خورد و در نهایت تنها به کمک دامپزشک نجات پیدا کرد.
- درد یا بیماری های جسمی
زمانی که سگ از درد یا بیماری های مختلف رنج می برد، ممکن است علائمی شبیه به افسردگی نشان دهد. همین موضوع ایجاب می کند که با دیدن علائم مشابه حتما به دامپزشک مراجعه کنیم تا اگر سگ به بیماری های جسمانی مبتلا شده زمان درمان آن از دست نرود. یکی از شرایط فیزیکی که می تواند خلق و خوی سگ را تغییر دهد، زایمان است. افسردگی پس از زایمان موردی است که مانند انسان ها، برخی از سگ ها می توانند آن را تجربه کنند.
- تروما و ترس
اگر سگ در معرض تهاجم، حمله یا سوء استفاده قرار بگیرد، ممکن است به تروما دچار شده و اثرات آن، تا مدت ها همراه حیوان باقی بماند. این اتفاق برای بسیاری از سگ هایی که از پناهگاه ها یا طبیعت به سرپرستی گرفته می شوند پیش می آید.
- تغییر خانه یا اضافه شدن عضو جدید به خانواده
جا به جایی و تغییر خانه می تواند احساس آرامش را از سگ بگیرد و او را گوشه گیر کند. از طرف دیگر زمانی که فرزند یا حیوان دیگری به خانه اضافه می شود، افراد خانواده ممکن است تا حدی کمتر از قبل به سگ توجه نشان دهند و حیوان احساس کمبود کند.
- تغییر در روال زندگی اعضای خانواده
زمانی که پس از مدتی ساعت رفت و آمد اعضای خانواده تغییر می کند و سگ ها زمان بیشتری را تنها می گذرانند، ممکن است حالت های افسردگی را تجربه کنند. این اتفاق معمولا پس از طی شدن تابستان و بازگشتن افراد به مدرسه، دانشگاه یا محیط کاری رخ می دهد.
- افسردگی و اضطراب در اعضای خانه
یکی از مهم ترین ویژگی های سگ ها احساس همدلی آن ها است. این حیوانات در بسیاری از موارد از جمله اضطراب و افسردگی با انسان ها همدلی می کنند. نتایج تحقیقی که در سوئد انجام شده، نشان می دهد که سطح هورمون های استرس در انسان هایی که اضطراب طولانی مدت داشتند، با سطح همان هورمون ها در سگ هایشان تقریبا برابر بوده است.
درمان افسردگی سگ
سگ ها به دلایل مختلف افسرده می شوند و هر کدام ممکن است علائم مختلفی را نشان دهند. به همین دلیل لازم است که برای هر سگ بر اساس شرایط وی، راه درمان انتخاب شود. پس از دیدن نشانه ها، مهم ترین اقدام، مراجعه به دامپزشک است تا احتمال وجود بیماری های جسمی را بررسی کند. سپس دامپزشک می تواند تاثیرگذارترین روش های درمان را مطرح کند. به طور کلی، با توجه به این که سگ ها حیوانات انعطاف پذیری هستند، برخی اقدامات می توانند در بهبود و تغییر حال حیوان موثر باشند:
- افزایش فعالیت فیزیکی و ذهنی
بازی کردن و افزایش فعالیت های ذهنی و بدنی می تواند حال سگ ها را بهتر کند. پیاده روی، تهیه بازی ها و پازل های جدید و هر چیزی که سگ را هیجان زده می کند، می تواند کمک کننده باشد.
- برقراری ارتباط با حیوانات دیگر
اگر سگ به دلیل از دست دادن سگ یا حیوانات همراه خود دچار افسردگی شده، ارتباط یا ورود حیوان جدید به خانه می تواند تاثیرات مثبتی داشته باشد. البته در زمان گرفتن این تصمیم باید شرایط تمام اعضای خانواده و هم چنین امکانات محیطی و اقتصادی در نظر گرفته شود تا تنها برای بهبود حال سگ، حیوان دیگری را وارد خانواده نکنیم.
- توجه به رژیم غذایی
ترغیب و تشویق سگ به غذا خوردن می تواند حال حیوان را بهبود بخشد. برای این کار می توان از خوراکی ها و تشویقی های مورد علاقه او استفاده کرد. اما اگر حیوان مدتی است که غذا نمی خورد، این تغییرات باید آهسته آهسته اعمال شوند تا سیستم گوارش حیوان واکنش نشان ندهد.
- پاسخ رفتاری مناسب
همان طور که گفته شد، برخی سگ ها در زمان افسردگی، رفتارهای مخرب نشان می دهند. پاسخ به این رفتارها باید به صورتی باشد که اعمال پرخاشگرانه و مخرب سگ را تقویت نکند و باید بدانیم که سگی که از اضطراب و افسردگی رنج می برد، برخی از رفتارها را عامدانه انجام نمی دهد.
- درمان دارویی
مراجعه به دامپزشک یکی از اقدامات مهم است که والدین سگ ها با دیدن نشانه های افسردگی باید انجام دهند. اگر افسردگی سگ در شرایط حاد باشد، ممکن است دامپزشک داروهایی را برای حیوان تجویز کند که معمولا شبیه به داروهای ضد افسردگی انسانی هستند. نکته ای که باید در نظر گرفته شود، این است که مصرف این داروها باید تنها با نظر دامپزشک صورت گیرد.
