آشنایی با مانیتور علائم حیاتی دام
مانیتور علائم حیاتی دامپزشکی دستگاهی است که به منظور نشان دادن سیگنال های حیاتی دام استفاده می شود. حضور این دستگاه در بخش های مختلف مراکز دامپزشکی به خصوص در اتاق عمل و بخش مراقبت های ویژه برای کنترل وضعیت حیوان ضروری است.
دستگاه مانیتور علائم حیاتی دامپزشکی، سیگنال های حیاتی دام را به صورت پیوسته نمایش می دهد. این علائم شامل سیگنال قلب یا ECG، ضربان قلب، نرخ تنفس، آنالیز آریتمی، دمای بدن، درصد اکسیژن اشباع خون یا SPO2، میزان دی اکسید بدن و فشار خون است که به هر کدام از این پارامترها ماژول گفته می شود. زمانی که هر یک از ماژول ها از میزان استاندارد خارج شوند، دستگاه با علائم بصری و صوتی هشدار داده و توجه دامپزشک یا تیم جراحی را جلب می کند. علاوه بر ماژول های عنوان شده، اگر دامپزشک احساس نیاز کند دستگاه می تواند ماژول های دیگری را هم نشان دهد.
اجزای مانیتور علائم حیاتی
دستگاه مانیتور علائم حیاتی دامپزشکی از بخش های مختلفی تشکیل شده است:
صفحه نمایش که در دستگاه های به روز به صورت لمسی ساخته می شود.
صفحه کلید که به منظور کنترل تنظیم های مختلف دستگاه استفاده می شود.
حسگرها که براساس ماژول هایی که دستگاه نشان می دهد می توانند شامل حسگر دما، کاف فشارسنج، پروب پالس اکسیمتر و پروب ECG باشند.
برد تغذیه برای تبدیل ولتاژ برق شهری به ولتاژ مورد نیاز دستگاه به کار می رود.
باتری دستگاه که به دو صورت اصلی و پشتیبان قرار می گیرد. باتری اصلی از نیکل کادمیم یا سرب و اسیدی است و باتری پشتیبان که باتری کوچک سه ولتی است که برای مواقع ضروری در نظر گرفته می شود.
نحوه محاسبه برخی از ماژول ها
در مانیتور علائم حیاتی دامپزشکی، ماژول های اندازه گیری شده پردازش می شوند و به صورت موج، نمودار و عدد روی صفحه نمایش نشان داده می شوند.
- اکسیژن اشباع خون یا SPO2
- برای اندازه گیری اکسیژن اشباع خون، پروب پالس اکسیمتر دستگاه که دو سنسور دارد، به زبان، گوش یا پلک چشم دام متصل می شود. اشعه مادون قرمز از یک سنسور به بدن حیوان فرستاده می شود. بخشی از این پرتو توسط هموگلوبین های بدون اکسیژن یا هموگلوبین های اکسیژن دار جذب شده و بخشی دیگر عبور کرده و توسط سنسور دوم جذب می شود. میزان اکسیژن اشباع خون دام از محاسبه اختلاف پرتوهای تابیده شده و پرتوهای دریافت شده توسط سنسور دوم به دست می آید. برای محاسبه اکسیژن خون یا SPO2 معمولا از پروب های الیگیتوری استفاده می شود.
بعضی از عوامل می تواند دقت اندازه SPO2 را تحت تاثیر قرار دهد. حرکت و لرزش بیش از حد دام، نور محیطی زیاد، قرار دادن پروب SPO2 به صورت نادرست، تداخل الکترومغناطیس مثل تداخلات ناشی از دستگاه جرم گیری دندان یا دستگاه MRI، افت جریان خون ناشی از شوک شدید یا کاهش دمای بدن و همچنین وجود هموگلوبین های غیرعادی مثل کاربوکسی هموگلوبین از جمله مواردی هستند که سنجش اکسیژن اشباع خون را با چالش مواجه می کنند. - ضربان قلب
- برای محاسبه ضربان قلب حیوان، دستگاه تپش های سرخرگ را که ناشی از فعالیت مکانیکی قلب است محاسبه می کند.
- نرخ تنفس
- نرخ تنفس در این دستگاه با محاسبه امپدانس قفسه سینه بین دو الکترود ECG که روی سینه بیمار قرار گرفته، به دست می آید. حرکت قفسه سینه که ناشی از تنفس است این تغییرات امپدانس را رقم می زند و موج روی مانیتور را به وجود می آورد. مانیتور با محاسبه چرخه های موج، نرخ تنفس را شمارش می کند.
- تغییرات دمای بدن
- به منظور محاسبه تغییرات دمای بدن بیمار از سنسورهای Temp استفاده می شود . بهتر است این سنسورها در رکتوم دام قرار بگیرند تا بتوانند دقیق تر اطلاعات لحظه ای را در اختیار دامپزشک قرار دهند.
- فشار خون
- برای اندازه گیری غیر تهاجمی فشار خون از روش اوسیلومتریک استفاده می شود. در این روش فشارهای سیستولیک و دیاستولیک به وسیله کاف فشار محاسبه می شوند. زمانی که کاف به بدن بیمار متصل می شود با پر شدن کاف، جریان خون برای لحظه ای قطع می شود. با شروع روند خالی شدن کاف اولین فشاری که حس می شود فشار سیستولیک و فشاری که در ادامه حس می شود، پایین ترین فشار و فشار دیاستولیک خواهد بود. برای محاسبه فشار خون، کاف فشار، براساس جثه حیوان انتخاب می شود.
اگر بیمار ورم زیادی داشته باشد، دچار آریتمی های قلبی باشد، تغییرات سریع فشار خون داشته باشد یا ضربان فشار سرخرگی منظم، به سختی قابل تشخیص باشد، محاسبه فشار خون دقیق نخواهد بود. از طرف دیگر اگر بیمار تحت شوک شدید قرار گرفته باشد یا کاهش دمای شدید برای او اتفاق افتاده باشد، به دلیل کاهش میزان جریان خون، فشار خون اندازه گیری شده توسط دستگاه چندان معتبر نخواهد بود.از آنجایی که دقت در اندازه گیری علائم حیاتی دام از اهمیت بالایی برخوردار است، توجه به موارد فوق ضروری است.
انواع مانیتورهای علائم حیاتی دام
مانیتورهای علائم حیاتی را براساس اندازه و نوع کاربرد می توان به دو دسته عمده تقسیم کرد:
دسته اول مانیتورهای بزرگتری هستند که در مراکز دامپزشکی و بیمارستان ها استفاده می شوند. این مانیتورها هم امکان نصب شدن به صورت ثابت را دارند و هم با قرار دادن یک پایه در زیر مانیتور می توان دستگاه را به صورت پرتابل در مرکز دامپزشکی استفاده کرد.
گروه دیگری از مانیتورهای علائم حیاتی به صورت هندهلد(Handheld)، با ابعاد و وزن کمتر و قابل حمل هستند. این دستگاه ها را می توان علاوه بر استفاده در مراکز دامپزشکی در مواردی که امکان انتقال دام به بیمارستان حیوانات وجود ندارد هم به کار برد.
منبع انرژی مانیتورهای علائم حیاتی هم برق است و هم باتری. وجود باتری های قابل شارژ یکی از مهم ترین مواردی است که هنگام انتخاب دستگاه باید به آن توجه کرد تا در صورت نبود برق بتوان از دستگاه استفاده کرد.
یکی دیگر از امکانات مانیتور علائم حیاتی به خصوص در دستگاه های جدید، امکان اتصال دستگاه به سیستم سانترال یا اتصال به تلفن همراه و کامپیوتر است. به این وسیله می توان اطلاعات را انتقال داد یا از موارد لازم پرینت گرفت.
خرید مانیتور علائم حیاتی در بازار تجهیزات دامپزشکی ایران
مانیتور علائم حیاتی در مدل های مختلفی در بازار تجهیزات دامپزشکی ایران ارائه می شود. هنگام خرید این دستگاه باید به نوع و مکان استفاده از دستگاه دقت کرد تا بتوان با توجه به شرایط موجود بهترین مانیتور را براساس اندازه و امکان انتقال انتخاب کرد. شرکت آزپت شما را در خرید انواع مانیتورهای علائم حیاتی دامپزشکی یاری می کند.
