در یک مرکز دامپزشکی بر اساس وسعت فضا و گستردگی کار مرکز، دستگاه های مختلفی وجود دارد؛ اما وجود برخی از این دستگاه ها در تمامی مراکز الزامی است. تجهیزات معاینه دامپزشکی از جمله دستگاه هایی هستند که عمدتا در تمامی کلینیک های دامپزشکی وجود دارند. اغلب این دستگاه ها برای معاینه و تشخیص مشکلات و بیماری ها در حیوانات استفاده می شوند. در معاینات روتین حیوانات که معمولا هر شش ماه یا یک سال یک بار انجام می شود هم بسیاری از این تجهیزات به کار می روند. در ادامه، برخی از این تجهیزات را معرفی می کنیم:
گوشی دامپزشکی
گوشی دامپزشکی را می توان یکی از پرکاربردترین تجهیزات معاینه دانست. از این وسیله برای شنیدن صدای قلب، صدای ریه، جریان خون داخل رگ ها و همین طور صدای شکم حیوان استفاده می شود. بیشتر یا کمتر بودن ضربان قلب حیوان نسبت به حالت طبیعی یا تغییر در میزان و عمق دم و بازدم دام می تواند بیانگر مشکلاتی باشد که دامپزشک با انجام معاینه به وسیله گوشی، آن ها را تشخیص می دهد. گوشی دامپزشکی از سه قسمت تشکیل شده است: قسمتی از این وسیله در گوش قرار می گیرد و صدا را به گوش دامپزشک می رساند، قسمتی روی بدن دام قرار می گیرد و صدا را انتقال می دهد و لوله ای دو قسمت قبل را به یکدیگر متصل می کند.
اتوسکوپ دامپزشکی
اتوسکوپ برای معاینه دام استفاده می شود. این دستگاه یک سر مخصوص به نام اسپکلوم دارد که در مجرای گوش خارجی قرار می گیرد و برای معاینه گوش خارجی و غشای تمپان به دامپزشک کمک می کند. اتوسکوپ از یک سر و یک دسته تشکیل شده است. در قسمت دسته اتوسکوپ منبع تغذیه ای وجود دارد که برای تامین نور دستگاه استفاده می شود. در قسمت سر دستگاه هم یک عدسی وجود دارد که با بزرگنمایی بالا، داخل گوش را نشان می دهد. اتوسکوپ هم در مدل ثابت و رومیزی و هم متحرک ساخته می شود که مدل متحرک ابعاد کوچک تری دارد و می تواند اصطلاحا حالت جیبی داشته باشد.
نوع دیگری از اتوسکوپ دامپزشکی با نام ویدیو اتوسکوپ ساخته می شود که یک مانیتور دارد و تصاویر داخل گوش را روی آن نمایش می دهد. این دستگاه هم چنین امکان ضبط و ارسال تصاویر را دارد و می تواند در بررسی های پس از عمل جراحی دامپزشک را یاری دهد.
افتالموسکوپ دامپزشکی
از این دستگاه برای معاینه قسمت های مختلف چشم حیوانات از جمله محفظه ویتروس، دیسک اپتیک، عروق خونی و رتین استفاده می شود. افتالموسکوپ یک سر و یک دسته دارد. قسمت سر دستگاه عدسی هایی با بزرگنمایی بالا دارد که برای دیدن و معاینه چشم به کار می روند. در دسته افتالموسکوپ هم منبع تغذیه ای برای ایجاد روشنایی لامپ های دستگاه وجود دارد. افتالموسکوپ در دو مدل مستقیم و غیر مستقیم ساخته می شود. در مدل مستقیم، دستگاه در ابعاد چراغ قوه ساخته شده و برای معاینه در مقابل چشم حیوان قرار می گیرد. افتالموسکوپ غیر مستقیم یک چراغ دارد که دور سر دامپزشک بسته می شود و لنز دستگاه در دست وی قرار گرفته و معاینه انجام می گردد.
رتینوسکوپ دامپزشکی
یکی دیگر از وسایلی که برای معاینه چشم به کار می رود رتینوسکوپ است. این دستگاه که به نام “شبکیه بین” هم شناخته می شود، برای معاینه شبکیه چشم حیوان استفاده می شود. مشکلاتی که در این قسمت از چشم به وجود می آید، می تواند به نژاد حیوان ارتباط داشته باشد و بر بینایی دام تاثیر بگذارد. در رتینوسکوپ دامپزشکی، یک منبع نوری در فاصله ای از دام قرار می گیرد و به وسیله عدسی دستگاه، دامپزشک معاینه را انجام می دهد. در این دستگاه فیلتری به نام فیلتر پلاریزاسیون وجود دارد که باعث می شود انعکاس های داخلی چشم حذف شده و فرد متخصص بتواند به خوبی معاینه چشم را انجام دهد.
تونومتر دامپزشکی
تونومتر از دیگر تجهیزاتی است که برای معاینه چشم حیوانات به کار می رود. این دستگاه در واقع فشار داخل چشم را اندازه می گیرد و معمولا برای تشخیص بیماری گلوکوم یا آب سیاه استفاده می شود. این بیماری که بین انسان و حیوان مشترک است، فشار داخل چشم را افزایش می دهد که باعث آسیب به چشم شده و می تواند به مرور بر بینایی اثر بگذارد. از طرف دیگر برخی از عفونت ها می توانند باعث کاهش فشار چشم شوند که این مورد هم به وسیله تونومتر اندازه گرفته می شود.
تونومتر به دو طریق فشار چشم را می سنجد: در یک روش که به آن تونومتری Indentation گفته می شود، یک میله مخصوص که وزن مشخصی دارد روی قرنیه چشم قرار گرفته و فشار چشم بر اساس میزان تو رفتگی آن محاسبه می شود. در روش دوم یا تونومتری Applanation با محاسبه میزان نیروی لازم برای صاف شدن سطح قرنیه، فشار داخل چشم اندازه گرفته می شود.
لارنگوسکوپ دامپزشکی
لارنگوسکوپ برای معاینه حنجره و تارهای صوتی حیوان، برای کمک به عمل تیوب گذاری در اعمال تنفس مصنوعی و هم چنین برای آندوسکوپی استفاده می شود. این وسیله یک دسته دارد و تیغه هایی که در اندازه های مختلف می توانند روی دسته قرار بگیرند. تیغه های لارنگوسکوپ معمولا در سه مدل خمیده(مکینتاش)، نیمه خمیده(هاین) و راست(میلر) ساخته می شوند که سایزهای مختلفی داشته و بر اساس جثه و شرایط دام انتخاب می شوند. در سر این تیغه ها یک لامپ وجود دارد که با ورود به بدن، روشنایی ایجاد کرده و دید بهتری را رقم می زند.
این دستگاه مدل دیگری هم دارد که به آن ویدیو لارنگوسکوپ گفته می شود. در این مدل، روی دسته دستگاه یک صفحه دیجیتال وجود دارد که داخل بدن را به خوبی نمایش می دهد.
نگاتوسکوپ دامپزشکی
به این دستگاه، لایت باکس رادیوگرافی هم گفته می شود و در واقع یک صفحه تابلو مانند است که نور لازم برای بررسی تصاویر رادیولوژی را در اختیار دامپزشک قرار می دهد. نور این دستگاه باید به صورت یکنواخت بتابد تا تمامی جزئیات تصاویر قابل مشاهده باشد. نگاتوسکوپ معمولا به صورت ثابت ساخته شده و به دیوار متصل می شود اما نمونه هایی از آن ها را هم می توان در حالت پایه دار و به صورت صفحه ای همراه با قاب فلزی ساخت.
چکش معاینه
یکی دیگر از تجهیزات معاینه دامپزشکی چکش معاینه است. از این وسیله برای بررسی عملکرد اعصاب مرکزی و محیطی، سلامت تاندون ها و هم چنین معاینه شکم جهت بررسی تجمع گاز در آن استفاده می شود. رفلکس های بدن یکی از نشانه هایی هستند که می توانند دامپزشک را از سلامت اعصاب بدن حیوان مطمئن کنند. اگر رفلکس های بدن بیشتر یا کمتر از میزان طبیعی اتفاق بیفتد، می تواند بیانگر مشکلی در بدن باشد. چکش معاینه از استیل و کروم و به صورت ضد زنگ و سر آن از جنس سیلیکون ساخته می شود. این وسیله وزن کمی دارد تا هم دامپزشک به راحتی از آن استفاده کند و هم معاینه با آن برای حیوان دردناک نباشد.
چراغ معاینه دامپزشکی
همان طور که از نام این دستگاه مشخص است، چراغ معاینه نور مورد نیاز برای انجام دقیق معاینه را ایجاد می کند. نور ایجاد شده توسط این دستگاه باید رنگ مشخصی داشته باشد و مهم ترین ویژگی آن این است که حرارتی در محل معاینه ایجاد نکند. این چراغ معمولا یک یا چند بازوی متحرک دارد و این امکان را فراهم می کند تا چراغ در زوایای مختلف قرار بگیرد. چراغ های پایه دار از جمله پرکاربردترین چراغ ها در معاینات دامپزشکی هستند.
هدلایت دامپزشکی
هدلایت یا چراغ پیشانی، به پیشانی دامپزشک بسته می شود و نور مناسب برای معاینه یا انجام برخی جراحی ها را تولید می کند. نور ایجاد شده توسط این دستگاه سایه و حرارت ایجاد نمی کند و می توان جهت و میزان آن را تنظیم کرد. استفاده از هدلایت باعث می شود که دامپزشک مدت زمان بیشتر و با راحتی بیشتری کار کند و خستگی سر و گردن مانع از ادامه کار وی نشود.
دستگاه نوار قلب دامپزشکی
یکی دیگر از تجهیزات معاینه دامپزشکی دستگاه نوار قلب دامپزشکی یا ECG است که برای بررسی سلامت قلب حیوان استفاده می شود. این دستگاه چند الکترود دارد که به پا و قفسه سینه حیوان متصل شده، عملکرد الکتریکی قلب را ضبط کرده و به صورت نمودار و امواج بر روی کاغذ نمایش می دهد. دستگاه نوار قلب در مدل های یک، دو، شش و دوازده کانال تولید می شود. مدل های چند کاناله برای تشخیص برخی بیماری ها و بررسی تاثیر دارو بر بدن حیوان استفاده می شود.
فشار سنج داپلر
از این دستگاه برای اندازه گیری فشار خون سرخرگی در دام استفاده می شود. تفاوت این فشارسنج با سایر فشارسنج ها در این است که در فشارسنج داپلر از گوشی استفاده نمی شود. در این دستگاه یک کریستال خاص وجود دارد که جریان خون را تشخیص داده و نقش استتوسکوپ را ایفا می کند. این کریستال، سیگنال جریان خون را تبدیل به صدایی می کند که امکان شنیدن آن به وسیله بلندگوی داپلر وجود داشته باشد. عمده کاربرد این دستگاه در معاینات است اما از آن در زمان تزریق به حیوان و هم چنین برخی جراحی ها هم استفاده می شود. در زمان انجام تزریق های داخل رگی، این دستگاه فشار خون را محاسبه کرده و بر اساس آن می توان میزان تزریق را کنترل کرد. هم چنین در جراحی ها و در زمان بیهوشی، پروب این فشارسنج روی پنجه یا دم حیوان قرار گرفته و فشار خون و ضربان قلب دام را اندازه می گیرد.
خرید تجهیزات معاینه دام
همان طور که گفته شد، تجهیزات معاینه دامپزشکی نقش مهمی در تمامی مراکز درمانی حیوانات دارند. مدل های مختلفی از این دستگاه توسط برندهای گوناگون ساخته می شود که بسیاری از آن ها در ایران قابل تهیه هستند. در زمان خرید این تجهیزات باید دقت کرد که دستگاه ها از برندهای معتبر تهیه شوند و گارانتی و خدمات پس از فروش، از طرف شرکت فروشنده برای دستگاه ها در نظر گرفته شده باشد. شرکت آزپت شما را در زمینه خرید این تجهیزات مشاوره و یاری می دهد.
